Speelgoed en aansprakelijkheid

De goedheiligman is weer huiswaarts met achterlating van een stuwmeer aan cadeaus ter waarde van een kleine 3 miljard euro. Daaronder zit tegenwoordig ook veel houten speelgoed.

Dat speelgoed wordt steeds populairder, ongetwijfeld ook omdat het een duurzame uitstraling heeft. Maar hoe veilig is het? Iedereen moet daarop kunnen vertrouwen. Bedrijven zijn hiervoor verantwoordelijk. De NVWA controleert risicogericht of bedrijven zich aan de wettelijke veiligheidseisen houden. Voor speelgoed voor kinderen onder de 3 jaar zijn deze eisen strenger. Zo mogen kleine onderdelen absoluut niet loskomen omdat kinderen hierdoor kunnen stikken.

In 2021 onderzocht de NVWA 21 houten speelgoedtreintjes. En wat bleek: 2/3e voldeed niet aan de wettelijke eisen. Bij 5 houten treinsets was zelfs sprake van ernstige tekortkomingen, zoals loslatende kleine onderdelen waardoor verstikkingsgevaar optreedt en magneten die bij inslikken kunnen zorgen voor ernstig letsel. De verkoop van deze treintjes is verboden.

Dit jaar ging de NVWA weer bij verkopers van houten speelgoed langs. De waakhond heeft bij willekeurig geselecteerde winkels en webshops 55 stuks houten speelgoed, zoals treintjes, puzzels en kralenbanen, gekocht. Er is gekeken of het houten speelgoed voldoet aan veiligheidseisen die worden gesteld in de EU-speelgoedrichtlijn (2009/28/EG) en het Warenwetbesluit speelgoed 2011.

Hoe zo’n onderzoek in z’n werk gaat? In het laboratorium is het speelgoed aan allerlei tests onderworpen om te zien of het goed tegen sabbelen, vallen en stoten kan. Het merendeel van het onderzochte speelgoed bleek aan de wettelijke veiligheidseisen te voldoen. Bij 9 stuks (16%) werden ernstige veiligheidsrisico’s ontdekt. Zo kunnen bij 7 producten kleine onderdelen loskomen en bij 2 producten zijn de gebruikte koorden onveilig. Hierdoor bestaat er een risico op verstikking of verwurging.

De verkoop van dit speelgoed is verboden en het is uit de handel gehaald. De producenten hebben hun afnemers en klanten geïnformeerd via veiligheidswaarschuwingen. Daarnaast heeft de NVWA rapporten van bevindingen opgemaakt tegen de producenten. Op de website van de NVWA staat een overzicht met foto’s van het onderzochte speelgoed op merknaam dat consumenten kunnen raadplegen.

Dan maar speelgoed van tarwestro?

Steeds vaker zien we dat speelgoedfabrikanten speelgoed maken op basis van tarwestro. Dat levert dan ook weer bijzondere risico’s op. Is het veilig voor kinderen met coeliakie als ze dit speelgoed in hun mond stoppen? Er bestaat namelijk de mogelijkheid van overdracht van (giftige) stoffen op het moment dat ergens langdurig op gesabbeld wordt. Of gluten daarbij hoort, is nog niet met zekerheid te zeggen en/of uit te sluiten, omdat er geen test voor is binnen de Europese speelgoednorm. Dus mocht er gluten in het tarwestro zitten, dan is het de vraag of het kan “afgeven’. Daarnaast is het uiteindelijk nog de vraag in hoeverre hier echt gluten inzit, want stro is vaak gemaakt van de halm en niet van de aar. Maar reken maar dat de onderzoeksmethoden en veiligheidscontroles ook bij dit speelgoed worden opgeschaald.

Behalve theoloog moet Sinterklaas dus tegenwoordig ook jurist zijn om alle geef-risico’s te kunnen afwegen.